کیست بیکر یا کیست پوپلیتئال به ورمی اطلاق می‌شود که در اثر انباشته شدن مایع خارج شده از مفصل زانو در پشت زانو ایجاد می‌شود، به همین دلیل به آن کیست یا ورم پشت زانو نیز گفته می‌شود. ویلیام بیکر اولین کسی بود که این بیماری را توضیح داد.این عارضه بسیار شایع است و به سهولت نیز درمان می‌شود. تقریبا هر عاملی که موجب تورم زانو و افزایش مایع مفصلی زانو شود می تواند باعث ایجاد کیست بیکر شود. به طور کلی پاتولوژی های شایع همراه عبارتند از : پارگی های منیسک ها ، ضایعات غضروفی ، سینوویت مفصلی زانو ، آرتریت روماتویید و استئوآرتریت زانو.
با اینکه کیست بیکر معمولاً کوچک است، در موارد حاد ممکن است اندازه‌ی آن به یک توپ بیسبال نیز برسد. در بزرگسالان کیست بیکر معمولاً در اثر مشکلات زانو ایجاد می‌شود. در افراد فعال، این مشکل ممکن است یک پارگی در غضروفی باشد که وظیفه نگه داشتن بورس در درون مفصل زانو را بر عهده دارد. این کیست در همه سنین دیده می شود. این کیست علاوه بر جوانان و افراد مسن (سنین ۳۵ تا ۷۰سال) در کودکان ۴ تا ۷ ساله نیز بروز می کند. البته کیست زانو در بزرگسالان نسبت به کودکان رایج تر است. بخصوص افرادی که در معرض سایر آسیب های زانو بوده اند، احتمال ابتلا به کیست زانو در آنها بیشتر است.این کیست ها می توانند باعث درد متوسط زانو در خلف زانو و محدودیت در انتهای حرکات زانو شوند.
علائم
در برخی موارد، کیست بیکر پشت زانو هیچ گونه دردی ایجاد نکرده و امکان دارد فرد متوجه وجود آن نباشد. در صورتی که فرد به علائمی دچار باشد، آن علائم می توانند شامل موارد زیر شوند:
- تورم در پشت زانو و گاهی در ساق(که ممکن است دردناک یا بدون درد باشد)
- درد زانو
- سفتی و عدم توانایی خم کردن زانو
- علائم ممکن است با انجام فعالیت یا ایستادن طولانی مدت بدتر شوند
- برخی مواقع، کیست ممکن است پاره شود و مایع به درون بافت ساق پا برود و باعث ورم، درد، قرمزی و کبودی در پشت زانو و ساق پا شود.
علل
علت بوجود آمدن کیست پشت زانو می تواند آسیب هایی باشد که به زانو وارد می شوند. همچنین علت کیست بیکر زانو می تواند یکی از موارد زیر باشد:
- التهاب مفصل زانو
- پارگی منیسک زانو
- آرتروز
- رماتیسم مفاصل
همچنین بیماری هایی مثل نقرس، لوپوس، پسوریازیس، هموفیلی، عفونت باکتریایی در مفصل نیز می توانند علت ایجاد کیست زانو باشند.
عوارض
شایع‌ترین عارضه کیست بیکر، سر باز کردن (پارگی) آن است. این اتفاق زمانی می‌افتد که مایع از داخل کیست، به عضلات ساق نشت می‌کند که می‌تواند باعث تورم عضلات ساق شود. به علاوه امکان دارد پوست ساق پا دچار خارش و قرمزی شود که علت آن آسیب ناشی از نشت مایع از کیست است. در صورتی که کیست بیکر پاره شود، تشخیص آن از لخته‌ی ورید عمقی پا، دشوار خواهد بود. لخته ورید عمقی در حقیقت لخته خونی است که در ورید پا ایجاد می‌شود که در این موارد بررسی آنها برای رد کردن لخته ورید عمقی امری مهم است؛ زیرا این بیماری می‌تواند وضعیتی را ایجاد کند که نیاز به درمان داشته باشد. کیست بیکر ندرتا دچار عفونت می‌شود.
تشخیص
کیست بیکر باعث تورم معمول در قسمت پشت زانو می‌شود که اغلب نسبت به لمس حساس و دردناک است. معمولاً متخصصان این موارد را به راحتی در معاینه بالینی تشخیص می‌دهند. همچنین برای تایید تشخیص پزشکان از روشهای مبتنی بر تصویربرداری مانند سونوگرافی، سی تی اسکن وMRI و گاهی آزمایش خون استفاده می‌شود.
- سونوگرافی: با استفاده از بررسی سونوگرافی می‌توان احتمال کیست بیکر را تایید کرد. همچنین می‌توان اندازه کیست را همراه با محل دقیق آن مشخص نمود.
- سی تی اسکن(CTS) : اشعه ایکس اغلب نشانه‌هایی از علت اصلی، مانند آرتروز، سستی بدنه مفصل یا انحراف محور آن را فراهم می‌نماید.
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی(MRI): تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی یا MRI، به پزشک اجازه می‌دهد تا موقعیت و اندازه کیست بیکر و ساختارهای احاطه کننده آن را درک کند. هدف اصلی از این بررسی، تعیین میزان نزدیکی این کیست به فیبرهای عروقی و عصبی اطراف آن است.
- آزمایش خون: در صورت وجود عفونت، آزمایش خون نیز انجام می‌شود.
درمان
کیست بیکر در واقع یک عارضه است تا بیماری. یعنی به دلیل وجود بیماری دیگری این کیست ظاهر می شود. کیست بیکر معمولا به درمان نیاز ندارد و به خودی خود برطرف می‌شود. اما در صورتی که تورم ناشی از کیست بیکر بسیار بزرگ و موجب درد شود، پزشک شما یکی از روشهای درمانی زیر را تجویز می‌کند:
درمانهای غیر جراحی
پروتکل RICE: این روش که همراه با سایر روشهای درمانی حفاظتی مورد استفاده قرار می‌گیرد، شامل چهار اقدام درمانی یعنی استراحت کردن، گذاشتن یخ روی زانوی آسیب‌دیده، بستن و فشرده‌سازی زانوی آسیب‌دیده و عدم استفاده از زانو و نیز بالا نگه داشتن آن در زمان استراحت می‌باشد.
دارو: برای درمان این عارضه از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی استفاده می‌شود. این داروها به تسکین درد و کاهش التهاب و ورم زانو کمک می‌کنند.
زانو بند طبی یا بریس: برای کاهش دامنه حرکتی زانو و استراحت دادن به آن است. همچنین ممکنه چوب زیر بغل هم برای شما تجویز شود.
فیزیوتراپی: فیزیوتراپی یکی از بهترین و موثرترین روش درمان ورم پشت زانو است. درمان های فیزیوتراپی مختلفی برای رفع عوارض کیست پشت زانو وجود دارد. فیزیوتراپیست با توجه به علت ایجاد کیست زانو، نوع درمان فیزیوتراپی را مشخص می کند. درمانهای فیزیوتراپی ممکن است شامل یک یا ترکیبی از موارد زیر باشد:
- سرما و گرما درمانی: از سرمادرمانی برای کاهش تورم و التهاب و از گرما درمانی نیز برای تسکین درد ناشی از کیست بیکر استفاده می شود. گاهی همراه گرما و سرما درمانی، برای گرفتن نتیجه بهتر تمرین درمانی یا ماساژ درمانی هم انجا می شود. البته اگر سفتی مفصل از علائم کیست بیکر در بیمار باشد، سرما درمانی ممنوع است.
- تمرین درمانی : درمان کیست بیکر با ورزش زمانی توصیه می شود که تمرینات ورزشی باعث تشدید علائم کیست پشت زانو نشود. تمرین درمانی می تواند به تقویت عضلات اطراف زانو، کاهش علائم کیست زانو،کاهش درد و حفظ عملکرد و انعطاف پذیری زانو کمک کند.
-
سوزن خشک: درمان کیست بیکر زانو با سوزن خشک به کاهش درد مفصلی مزمنی که در اثر آن کیست زانو ایجاد شده کمک می کند.
- آب درمانی: یکی از راههای درمان کیست زانو آب درمانی است. فیزیوتراپی در آب می تواند به کاهش زانو درد و فشار ناشی از وزن کمک کند. اگر علت کیست پشت زانو مربوط به آرتروز باشد، آب درمانی برای فیزیوتراپی کیست بیکر یکی از گزینه های فیزیوتراپی برای درمان تورم زیر زانو خواهد بود.
- درمانهای دستی: در شرایطی که کیست بیکر به علت ناپایداری کشکک زانو به وجود آمده باشد، درمانهای دستی همراه با ماساژ درمانی می‌تواند به اصلاح وضعیت کشکک زانو، کاهش درد زانو و بهبودی کیست بیکر کمک کند.
- لیزر درمانی: با کمک لیزر تراپی می‌توان تا حد زیادی به درمان کیست بیکر و کاهش درد و التهاب پشت زانو کمک کرد. این روش یک راه حل ایمن، مؤثر، غیر تهاجمی و بدون درد را برای درد زانوی ناشی از کیست بیکر فراهم می‌کند. لیزر تراپی باعث افزایش جریان خون در محل آسیب دیده و تغذیه بهتر آن، بهبود سریع تر آسیب دیدگی هایی مثل پاره شدن غضروف، افزایش انعطاف پذیری مفصل زانو و بهبود دامنه حرکتی پشت زانو می شود. بیماران به صورت فوق العاده‌ای به این درمان‌ها پاسخ داده و معمولاً تسکین چشم‌گیر درد را پس از جلسات درمانی کم، مشاهده می‌کنند.
-
تحریک عصبی الکتریکی پوستی: تحریک عصبی الکتریکی پوستی نیز می‌تواند برای درمان کیست بیکر استفاده شود. تحریک عصبی با ایجاد جریان تحریک‌کننده در سراسر پوست و به منطقه آسیب‌دیده باعث عضله سازی و کاهش التهاب می‌شود.
- شاک‌ویو تراپی: در این روش امواج صوتی شاک ویو از طریق پوست به کمک ژل هدایت کننده امواج به محل کیست بیکر در پشت زانو فرستاده می شود، این امواج نیروی مکانیکی زیادی به پشت زانو وارد می کنند، در نتیجه در اثر ضربه های مکانیکی وارد شده به بافت میزان سوخت و ساز سلولی بالا می رود، جریان خون در منطقه افزایش می یابد و به دنبال آن سرعت ترمیم سلول افزایش یافته، درد کاهش پیدا می کند و دامنه حرکتی زانو افزایش می یابد
تخلیه مایع (آسپیراسیون): متخصص مایع داخل کیست را با سوزن و سرنگ تخلیه می‌کند. بعد از برداشتن مایع، پزشک ممکن است برای کاهش التهاب استروئید تزریق کند. این درمان کیست زانو موقتی است و مجددا عوارض کیست بیکر عود می کند.
تزریق کورتیکواستروئیدها: این روش گاهی اوقات به دنبال تخلیه مایع، برای کاهش التهاب و درد ایجاد شده توسط کیست می‌شود.تزریق ترکیبی از داروی استروئیدی و داروی بی‌حسی در صورت استمرار درد توصیه می‌شود. این تزریق با هدف تسکین درد انجام می‌شود و از عود کردن کیست جلوگیری نمی‌کند.
پلاسمای غنی از پلاکت (PRP): از این روش برای درمان کیست‌هایی که به علت آرتروز زانو، پارگی تاندون زانو و پارگی مینیسک به وجود آمده باشد و افزایش تکثیر سلول‌ها در محل آسیب‌دیدگی استفاده می‌شود.
جراحی
اگر میزان آسیب وارد شده به مفصل زانو به دلیل عوارضی مانند آرتروز یا آسیب فیزیکی زیاد باشد، ممکن است جراحی برای حل مشکل نیاز شود. از بین بردن ورم پشت زانو به وسیله‌ی عمل جراحی کار آسانی نیست زیرا بر‌خلاف سایر کیست‌ها، آنها در اطراف خود پوشش ندارند. برای جراحی کیست بیکر، معمولا از تکنیک جراحی بسته به نام آرتروسکوپی استفاده می‌شود. در این روش، جراح از وسیله‌ای به نام آرتروسکوپ استفاده می‌کند که به شکل یک لوله باریک است و آن را در داخل زانو هدایت می‌کند. جراح با استفاده از وسایل جراحی بسیار ریزی که درون آرتروسکوپ قرار دارند، عمل جراحی را انجام می‌دهد.
مقالات علمی فیزیوتراپی هروی
پیج اینستاگرام فیزیوتراپی هروی
کانال تلگرام فیزیوتراپی هروی