یکی از جدیدترین روشها برای درمان اختلالات اسکلتی-عضلانی، استفاده از امواج شاک ویو است.شاک ویو ، امواج پر قدرت، با انرژی زیاد و دامنه بالاست و همانند اولتراسوند، جزء امواج صوتی به شمار می آید. موج شاک ویو، الگوی ضربه ای دارد، بدین معنا که در هر پالس شاک ویو ،فشار در یک زمان بسیار کوتاه (حدود چند نانو ثانیه) با یک شیب بسیار تند، به مقدار ماکزیمم می رسد . این صعود ناگهانی و شیب تند از مشخصه های اصلی موج شاک ویو است.
شاک ویو دستگاهی چندرشته‌ای است که در ارتوپدی، فیزیوتراپی، پزشکی ورزشی، اورولوژی و دامپزشکی مورد استفاده قرار می گیرد. مزایای اصلی این روش، کاهش سریع درد و بازیابی تحرک بدن می باشد. این موارد و همچنین غیر جراحی بودن این روش و عدم نیاز به مسکن، باعث شده است که شاک ویو تراپی به روش درمانی ایده آلی برای تسریع بهبودی و درمان عوارض مختلفی که درد مزمن و حاد ایجاد می کنند، تبدیل شود.
شاک ویو تراپی در کلینیک فیزیوتراپی هروی با استفاده از دستگاه شاک ویو MP100 الکترو مگنتیک ساخت شرکت STORZ سوئیس انجام می شود.
مکانیزم عمل
دستگاه شاک ویو یک موج آکوستیک منتشر می کند که دارای انرژی زیادی است. این انرژی باعث ایجاد پارگی های بسیار ظریف میکروسکوپی در بافت مورد نظر می شود. این پارگی های ظریف سبب آزاد سازی موادی از بافت های آسیب دیده شده که قدرت ترمیم کنندگی داشته و روند ریکاوری بدن را تسریع می بخشند. این فرآیند یک پارچه، بازسازی استخوان ها، تاندون ها و دیگر بافت های نرم بدن را به همراه دارد. امواج شاک ویو با تحریک سوخت و ساز، بهبود گردش خون و افزایش خون رسانی به بافت ها می تواند به بازسازی و تقویت بافت های آسیب دیده کمک کند. فشار، دامنه و پراکندگی امواج این دستگاه قابل تغییر است.
انرژی جنبشی این دستگاه، توسط هوای فشرده، به سمت فرستنده موجود در انتهای اپلیکاتور حرکت کرده و سپس با قرار دادن اپلیکاتور روی بدن، به داخل بافت منتقل می شود.
تفاوت امواج شاک ویو و اولتراسونیک چیست ؟
۱- سطح انرژی و توان امواج شاک ویو بسیار بیشتر از امواج اولتراسوند است
۲- امواج اولتراسونیک الگوی سینوسی پیوسته ای دارند که با فرکانس مشخص و ثابت تکرار می شود اما امواج شاک ویو در فاصله زمان کوتاهی فشار به مقدار ماکزیمم خود می رسد.
به طور کلی بالاتربودن دامنه ماکزیمم فشار مثبت و کوتاه بودن زمان رسیدن به حداکثر فشار در امواج شاک ویو ۲ دلیل قدرتمندتر بودن امواج شاک ویو نسبت به اولتراسوند است.
روش های تولید امواج شاک ویو چیست ؟
برای تولید امواج شاک ویو لازم است انرژی الکتریکی به انرژی مکانیکی تبدیل شود این کار از طریق ژنراتور صورت می گیرد ۴ نوع ژنراتور وجود دارد :
۱- الکتروهیدرولیک : اولین روش تولید امواج شوکی است که مشابه روش تولید جرقه در ماشین است ( این تکنولوژی در HM3 Dornier بکار رفته است) در ژنراتور الکتروهیدرولیک از جریان high voltage استفاده می گردد.
۲- پیزوالکتریک : در این روش با اعمال یک ایمپالس الکتریکی به سرامیک های پیزوالکتریک ، امواج مکانیکی ضربه ای ایجاد می گردد.
۳- الکترومگنتیک : در این روش از طریق اعمال ولتاژ بالا (به شکل ناگهانی و لحظه ای) به سیم پیچ ، میدان مغناطیسی متغییری ایجاد می گردد که پس از طی مراحلی منجر به تولید امواج شاک ویو می گردد.
۴- بالستیک یا پنوماتیک : در سیستم های مولد امواج شوکی بالیستیک ، منبع اصلی تولید انرژی جنبشی یک کمپرسور هوای فشرده است که جریان هوای پر فشار از طریق یک لوله رابط انتقال می یابد.
انواع دستگاه شاک ویو کدام است ؟
- Focused : دانسیته بالایی از انرژی در یک نقطه ایجاد می گردد و بیشتر در اورولوژی (سنگ شکن کلیه) کاربرد دارد
- Radial: امواج به جای همگرا شدن و تجمع در یک نقطه کانونی اندکی واگرا می گردند.
در درمان های ارتوپدی و صدمات مشابه شاک ویو رادیال توصیه می گردد زیرا :
*در این گونه درمانها به امواج با انرژی کمتری نیاز است
*به علت اینکه امواج به صورت همزمان بر بافت های سالم و بیمار ساطع می گردد ، امکان آسیب به بافت سالم و عوارض جانبی وجود دارد.
اثرات فیزیولوژیک
در این روش امواج صوتی پر از انرژی به بافت تابیده شده و موجب بهبود سریع بافت ها، رشد سلولی، کاهش درد و تحرک جسمی می شود. تمام فرآیندهای ذکر شده در این بخش معمولا به طور همزمان رخ می دهند. بنابراین شاک ویو برای درمان بیماری های مختلف مزمن و حاد کاربرد دارد.
- تشکیل رگ های خونی جدید : جریان خون حاوی مواد مغذی، برای شروع و حفظ ترمیم بافت آسیب‌دیده ضروری است. اعمال امواج صوتی، منجر به ایجاد پارگی‌های کوچک در مویرگ‌های بافت تاندون و استخوان می‌شود.
- معکوس کردن التهاب مزمن : یاخته‌ها (سلول‌های طبیعی مغز استخوان) یکی از اجزاء اصلی فرآیندهای التهابی هستند و فعالیت آنها با استفاده از امواج صوتی نفوذی، افزایش می‌یابد.
- تحریک تولید کلاژن : تشکیل کلاژن به مقدار کافی، از شرایط ضروری برای فرآیندهای ترمیمی ساختارهای رباطی و بافت ماهیچه‌ای یا عضلانی آسیب‌دیده است و شاک‌ویو تولید کلاژن را تسریع می‌کند.
- تخریب فیبروبلاست های کلسیفیه شده: در نتیجه پارگی‌های کوچک یا سایر آسیب‌های وارد شده به تاندون، اغلب رسوب‌های کلسیمی در آن ناحیه تجمع پیدا می‌کند. امواج صوتی، این رسوب‌های کلسیمی را تجزیه می‌کند.
- پراکنده کردن واسطه درد (ماده P) : ماده P یک فرستنده عصبی است که اطلاعات درد را از طریق فیبرهای C منتقل می‌کند. این پپتید عصبی معمولاً مسئول دردهای مزمن و شدید هستند و امواج صوتی شاک‌ویو، این فرستنده‌های درد را پراکنده می‌کند.
- آزاد سازی نقاط ماشه ای : نقاط ماشه‌ای مسئول درد کمر، گردن، شانه و دست و پا هستند. امواج صوتی منتقل شده به بافت، پمپاژ کلسیم را آزاد کرده و بنابراین، مشکل متابولیکی را در فیلامنت‌های عضله رفع کرده و نقاط ماشه‌ای را آزاد می‌کند.
مراحل انجام درمان
همان طور که گفتیم شاک ویو یک روش غیر تهاجمی است و طی ۳ مرحله ساده زیر انجام می شود:
- مشخص کردن محل درمان : جهت انتقال دقیق امواج به ناحیه تحت درمان، آن‌را با استفاده از پالپیشن یا اولتراسوند مشخص می‌کنند
- استفاده از ژل:برای انتقال راحت تر و موثرتر امواج صوتی باید مقداری ژل به محل تحت درمان مالیده شود.
- قرار دادن اپلیکاتور روی بدن : دسته اعمال‌کننده شاک‌ویو، به آرامی روی ناحیه تحت درمان حرکت می‌کند و درمان شروع می‌شود.
۱-مشخص کردن محل درمان ۲- استفاده از ژل ۳- قراردادن اپلیکاتور روی بدن
شاک ویو تراپی برای درمان چه بیماری هایی مفید است؟
- تنیس البو
- کمر درد
- درد پاشنه پا
- درد مزمن زانو
- درد شانه
- درد گردن
- درد کشاله ران
- درد و التهاب مفصل لگن
- بدشکلی مفاصل
- شکستگی های استرسی استخون
- تسریع روند جوش خوردگی استخوان ها
- التهاب مفاصل
- خار پاشنه
- درد کف پا
- تاندونیت کشکک زانو
- التهاب تاندون آشیل
- تاندونیت های مزمن
- گرفتگی و تورم عضلانی
- سندرم شانه یخ زده
- زخم های ناشی از دیابت
- کلسیفیکاسیون
موارد عدم استفاده
- زنان بارداری
- افرادی که تومورهای استخوانی دارند
- کودکانی که در سن رشد هستند
- بیماران سرطانی
- بیماران قلبی و عروقی
- افرادی که اختلالات سیستم عصبی دارند
- افرادی که اختلالات گردش خون و انعقاد خون دارند
- دیابتی ها
- کسانی که در چند ماه اخیر داروهای کورتونی استفاده کرده اند
- کسانی که برخی از داروها مانند داروهای رقیق کننده خون را مصرف می کنند
سوالات متداول
این درمان برای من مناسب است؟
اکثر بیماران مبتلا به مشکلات درد مزمن که از طریق روش های مختلف درمان نتوانسته اند درد خود را کاهش دهند می توانند از این تکنیک استفاده کنند. تا ۸۰٪ از بیمارانی که این شرایط را دارند، گزارش می کنند که شاک ویو تراپی به آنها کمک کرده است تا مشکلاتشان را از بین ببرند.
آیا این روش درمان درد دارد؟
در طول درمان، بسته به میزان دردی که در حال حاضر در منطقه تجربه می کنید، ممکن است احساس ناخوشی و درد داشته باشید. با این حال، از آنجا که این درمان تنها حدود پنج دقیقه طول می کشد، اکثر بیماران قادر به تحمل این درد هستند. علاوه بر این، شدت امواج را می توان در طول هر جلسه تنظیم کرد.
چند جلسه درمان نیاز دارم؟
تعداد جلسات مورد نیاز به علائم و پاسخ بافت های بدن بستگی دارد. اثر این درمان تجمعی است، بنابراین معمولا به بیش از یک جلسه درمان (معمولا بین ۳ الی ۵ جلسه) نیاز دارید. با این حال اغلب اوقات، پس از اولین درمان، درد تسکین می یابد. این جلسات با توجه به میزان تحمل بیمار و پاسخ بافت های بدن او باید با فاصله ۳ تا ۱۰ روز از هم انجام شوند.
آیا بعد از درمان احساس درد می کنم؟
اغلب بیماران بلافاصله پس از درمان، درد را تجربه می کنند. با این حال، این درد ۲ تا ۴ ساعت بیشتر طول نمی کشد و معمولا قابل تحمل است.
آیا بعد از درمان محدودیتی وجود دارد؟
توصیه می شود که بیماران تا ۴۸ ساعت پس از درمان از انجام فعالیت بدنی اجتناب کنند.
مقالات علمی فیزیوتراپی هروی
پیج اینستاگرام فیزیوتراپی هروی